Πως γλιτώσαμε την περιτομή

Πως γλιτώσαμε την περιτομή

Μπορεί να λέμε ότι θέλουμε για τον φαλακρό απόστολο, τον αξιοθρήνητο Σαούλ, το ήθος και τη διδασκαλία του, αλλά χάρη σε αυτόν τα τελευταία 1500 χρόνια δεκάδες εκατομμυρίων μόρια ελληνοπαίδων γλίτωσαν τον ακρωτηριασμό. Οπότε του οφείλουμε ευγνωμοσύνη, που απλά μας βαφτίσανε και τέλος. Αποσπάσματα από άρθρο του freeenquiry.gr.

H Περιτομή του Ιησού
Η εντολή του Γιαχβέ προς τον Αβραάμ ήταν σαφέστατη και επίμονη. Επέβαλλε την περιτομή σε κάθε αρσενικό παιδί: «Πάν άρσεν υμών θέλει περιτέμνεσθαι. Και θέλετε περιτέμνει την σάρκα της ακροβυστίας υμών, και θέλει είσθαι εις σημείον της διαθήκης μεταξύ εμού και υμών. Και παιδίον οκτώ ημερών θέλει περιτέμνεσθαι μεταξύ σας, πάν άρσεν εις τας γενεάς υμών.... Και το απερίτμητον άρσεν, του οποίου δεν ήθελε περιτμηθή η σάρξ της ακροβυστίας αυτού, η ψυχή εκείνη θέλει εξολοθρευθή εκ μέσου του λαού αυτής· την διαθήκην μου παρέβη» («Γένεσις», ιζ΄ 10-14).
Οι γονείς του Ιησού πιστοί στις εντολές του Γιαχβέ την όγδοη ημέρα από τη γέννησή του τον οδήγησαν στον τόπο που εθιμοτυπικώς για τους εβραίους τελείτο η περιτομή: «Και ότε επληρώθησαν αι οκτώ ημέραι δια να περιτέμνωσι το παιδίον, εκλήθη το όνομα αυτού Ιησούς, το ονομασθέν υπό του αγγέλου, πρίν συλληφθή εν τη κοιλία» («κατά Λουκάν», β΄ 21). Ο Ματθαίος, βέβαια, έχει ήδη ονομάσει το παιδί, Εμμανουήλ κι όχι Ιησού: «Iδού η παρθένος θέλει συλλάβει, και θέλει γεννήσει υιόν, και θέλουσι καλέσει το όνομα αυτού Εμμανουήλ, το οποίον μεθερμηνευόμενον είναι, “μεθ’ ημών ο θεός”» (α΄ 23). Άν και αποτελεί αντίφαση το γεγονός της ονομασίας του Ιησού, δεν θα εξετασθεί, καθ΄ ότι δεν έχει σχέση με την περιτομή.

Η ιστορία της Περιτομής
Ο Ηρόδοτος (Β΄104) αναφέρει, ότι το έθιμο της περιτομής το είχαν πολλοί λαοί της Ανατολής. Κατά μια άποψη η περιτομή είναι εξέλιξη του πανάρχαιου εθίμου της εκτομής. Πολύ παλιά, όταν στους πρωτόγονους λαούς της Ανατολής η κοινογαμία ήταν γενικός θεσμός για άντρες και γυναίκες, οι πιο δυνατοί και κυρίως οι αρχηγοί σκότωναν τα αγόρια ή στην καλύτερη περίπτωση τους έκοβαν τα γεννητικά όργανα, γιατί, όταν μεγάλωναν, γίνονταν ανταγωνιστές στις ερωτικές τους ορμές. Το ίδιο γίνεται και στα ζώα, στα οποία ο ερωτικός ανταγωνισμός δημιουργεί άγριες συνθήκες πάλης. Οι γάτοι, για παράδειγμα τρώνε ή πνίγουν τα αρσενικά γατάκια.
Όταν όμως οι λαοί αυτοί πέρασαν σε ανώτερο -σχετικά- στάδιο πολιτισμού, έκοβαν μόνο την πόσθη, τηρώντας μέρος μόνον από το τυπικό της απάνθρωπης αυτής παλιάς ιεροτελεστίας. Αυτό, γιατί με την εκτομή πλήττονταν σοβαρά η διαδικασία της αναπαραγωγής και συνακόλουθα της εξάπλωσης του περιούσιου λαού, που έμελλε -κατά γιαχβεδική εντολή- να κατακυριεύσει τον κόσμο. Επειδή, όμως, η υποταγή στον Γιαχβέ, στο όνομα του οποίου έπρεπε να γίνει η εξάπλωση των Εβραίων, έπρεπε και εμφανής να είναι και να συνέχει το λαό του Ισραήλ, τόσο μεταξύ των ατόμων-μελών του, όσο και με τον θεό του, τον Γιαχβέ, αντικαταστάθηκε από την περιτομή.            Αυτό έγινε «σήμα κατατεθέν» και ανεξίτηλο του εβραϊσμού.

Η εβραϊκή περιτομή.
Η περιτομή όμως, γινόταν και για έναν ακόμη σπουδαιότερο λόγο. Στο δ΄ κεφάλαιο της «Εξόδου» διαβάζουμε: «Ενώ δε ο Μωϋσής ήτο εν τη οδώ, εν τω καταλύματι, συνήντησεν αυτόν ο Κύριος, και εζήτει να θανατώση αυτόν (τον γιό του Μωϋσή). Και λαβούσα η Σεπφώρα (η γυναίκα του Μωϋσή) λιθάριον κοπτερόν, περιέτεμε την ακροβυστίαν του υιού αυτής, και έρριψεν εις τους πόδας αυτού, λέγουσα: Βεβαίως νυμφίος αιμάτων είσαι εις εμέ. Και απήλθεν απ’ αυτού. Η δε είπε: Νυμφίος αιμάτων είσαι, ένεκα της περιτομής» (24-26).[...]

Το ζήτημα της περιτομής των εθνικών
Τεράστιο ζήτημα για την εκκλησία αποτέλεσε η διενέργεια της περιτομής, ειδικά για το άν θα έπρεπε να περιτέμνονται οι εθνικοί προσήλυτοι στο χριστιανισμό ή όχι. Τελικά πρέπει να ήταν πολύ δύσκολο να πείσουν τους μή Εβραίους να πετσοκόβονται στα καλά καθούμενα, οπότε επικράτησε η γνώμη του Παύλου, ο οποίος ήταν κάθετα αντίθετος στην περίτμηση των εθνικών. Την αντίθεσή του αυτή την έχει αναπτύξει στην «προς Γαλάτας» επιστολή του (στ΄ 11-18). Έτσι γλύτωσαν οι Ρωμιοί την περιτομή.
Στην ίδια επιστολή του όμως ο Παύλος (β΄ 3-5) αναφέρει, ότι όταν έφερε στην σύνοδο των αποστόλων («Πράξεις», ιε΄ 1-34) τον εθνικό Τίτο, αυτοί που λάμβαναν μέρος στη σύνοδο τον ανάγκασαν να περιτμηθεί κι ο Παύλος δεν αντέδρασε καθόλου. Στην περίπτωση του Τιμοθέου επίσης, ο οποίος είχε μάνα Εβραία και πατέρα Έλληνα και που ο Παύλος θέλησε να τον πάρει μαζί του, τον ανάγκασε πρώτα να περιτμηθεί («Πράξεις», ιστ΄ 1-3).
Αυτό με μια πρώτη ανάγνωση φαίνεται σαν αντίφαση -μια από τις πολλές- που με αρκετή ευκολία μπορεί να εντοπίσει ένας μελετητής της Καινής Διαθήκης. Κάπου στο ευαγγέλιο, για παράδειγμα, φαίνεται να κηρύττεται η αγάπη («αγαπάτε αλλήλους», «κατά Ιωάννη», ιγ΄ 34, ιε΄ 17), ενώ αλλού το μίσος («όσο για τους εχθρούς μου, αυτούς που δεν με θέλησαν για βασιλιά τους, φέρτε τους εδώ και κατασφάξτε τους μπροστά μου», «κατά Λουκά», ιθ΄ 27).
Κι όμως, με μια προσεκτικότερη ανάγνωση προκύπτει ότι δεν πρόκειται πάντα για αντιφάσεις. Αρκεί να γίνει μια σημαντική παρατήρηση. Το ευαγγέλιο που κηρύττουν οι απόστολοι απευθύνεται:
- Σε όλους τους ανθρώπους (πλην των Εβραίων), οι οποίοι είναι απερίτμητοι κι αποτελούν το «ποίμνιον».
- Στην ηγεσία του χριστιανισμού, η οποία αποτελείται από τους υπόλοιπους, τους περιτμημένους (είτε τους Εβραίους, είτε όσους από τους εθνικούς προσχώρησαν στις οργανώσεις τους, αναλαμβάνοντας σημαντικούς ρόλους, αφού πρώτα περιτμήθηκαν).

Αν γίνει αυτή τη διάκριση, τότε εύκολα διαπιστώνεται, ότι εξηγούνται όλες οι φαινομενικές αντιφάσεις στο κήρυγμα και στο ευαγγέλιο, καθ΄ ότι άλλα αναφέρονται για το «ποίμνιον» κι άλλα για την ηγεσία του, τα οποία βέβαια είναι εκ διαμέτρου αντίθετα.

Το πάθημα του εθνικού Τίτου

Σε άλλο άρθρο μας (Ιησούς: Κήρυκας μίσους, διχασμού και μισελληνισμού), που αναλύθηκε το θέμα της κήρυξης του ευαγγελίου από τον Παύλο, τονίσθηκε, ότι, όπως προκύπτει από τα ευαγγέλια, ο Παύλος πήγαινε πάντα στις εβραϊκές συναγωγές. Το ευαγγέλιο κηρύττονταν από Εβραίους σε Εβραίους. Όταν έγινε η σύνοδος των αποστόλων στα Ιεροσόλυμα, όπου λήφθηκαν σημαντικές αποφάσεις για την περαιτέρω δράση, ήταν όλοι τους Εβραίοι και περιτμημένοι. Η λέξη «απόστολος» σημαίνει: αυτός που είναι σε αποστολή. Αποστολή τους ήταν να εξαπλώσουν το χριστιανισμό -μια νάρκη στα θεμέλια της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας- κι όργανα στην προσπάθειά τους αυτή ήταν οι ανά τον κόσμο εβραϊκές κοινότητες.
Ο Τίτος, που τον έφερε μαζί του ο Παύλος, ήταν εθνικός κι απερίτμητος, ο οποίος όμως θα ελάμβανε σημαντικό αποστολικό έργο («Β΄ Κορ.», ζ΄ 13-15 και «προς Τίτον»). Δεν ήταν κάποιος τυχαίος από το «ποίμνιον». Το ίδιο ακριβώς κι ο Τιμόθεος, τον οποίο ήθελε να πάρει μαζί του ο Παύλος και να τον εντάξει στην ομάδα του. Γι’ αυτό «πετσοκόφτηκαν» με συνοπτικές διαδικασίες. Οι περιτμημένοι ήταν οι ηγέτες του χριστιανισμού κι οι απερίτμητοι το «ποίμνιον».

Πηγή >>